Herbestemming monumentale Gouwekerk te Gouda

De Gouwekerk is het hoogtepunt van Gouda, de kerktoren is met 80 meter de blikvanger van de stad. De kerk die eerst Sint-Jozefkerk genoemd werd is een neogotische kruiskerk opgetrokken uit rode baksteen en heeft mooie glas in loodramen. De kerk ligt aan de Hoge Gouwe in de Goudse binnenstad naast het marktplein en stamt uit het begin van de twintigste eeuw. De kerk werd in 1978 ingeschreven in het rijksmonumentenregister.

De ruim 100 jaar oude kerk was de afgelopen jaren regelmatig open voor allerlei evenementen. Geïnteresseerden konden zo de kerk van binnen bekijken.
De kerk zal in de toekomst een nieuwe bestemming krijgen. Hier hebben wij onderzoek naar gedaan.

Herbestemming Gouwekerk in Kenniscentrum bodemdaling

De binnenstad van Gouda ondervindt de gevolgen van klimaatverandering. De droogte in de zomer veroorzaakt een lager grondwaterpeil, waardoor de houten palen onder de historische bebouwing aan het rotten zijn.
In samenwerking met Whitehouse Development hebben wij een ontwerp bedacht voor een kenniscentrum voor bodemdaling en klimaatverandering voor Gouda. Het stipt de problematiek aan, vraagt aandacht en biedt oplossingen. Het is geschikt voor verschillende doelgroepen.
Het plan heeft de naam Fundus gekregen. Fundus staat voor ‘reis door de bodem’ en laat zien hoe de bodem van Gouda in elkaar zit. Met een architectonische ingreep creëren we een reis door de bodem.

Onze aanpak

Voor dit plan is een interne verbouw van de Gouwekerk nodig, daarnaast heeft de vloer van de kerk onderhoud nodig. De rest van de kerk kent een monumentaal karakter en blijft behouden. De inbouw staat daarom los van de wanden en plafonds. Het onderhoud van de vloer benutten we als mogelijkheid om een bijzondere ervaring voor Gouda te realiseren. Wij hebben hiervoor gebruik gemaakt van strak vormgegeven minimalistische boxen. De boxen zijn qua kleur afgestemd op het interieur van de Gouwe Kerk. Door toepassen van een veelheid aan lichtopeningen en doorkijken wordt de kerk maximaal beleefd. Het schip wordt vrijgehouden van kantoorfunctie en bestemd voor tentoonstelling van producten. Zo wordt de belangrijke zicht-as van entree tot oorspronkelijke altaar behouden en versterkt.

Het Box-in-Box-systeem is geconstrueerd van duurzaam hout, welke volledig reversibel is en los gehouden van de monumentale gebouwstructuur.
De huidige kerk voldoet niet aan de hedendaagse isolatienormen. Daarom zien we de kerk als onverwarmde binnenruimte. De nieuwe verblijfsruimte zijn daarentegen juist voorzien van biobased isolatie waardoor dit aangename binnenruimtes zijn.
De boxen zijn volledige geïsoleerd en voorzien van een eigen verwarmings-, ventilatie en klimaatsysteem. De vloer van de kerk wordt gerenoveerd, geïsoleerd, en voorzien van een vloerverwarmingssysteem.

In de voormalige sacristie en nevenruimten is de bedrijfskeuken en overige personele ruimten voorzien. De monumentale onderdelen en sacrale elementen worden gerespecteerd en behouden.

Het concept Fundus ‘reis door de bodem’ is door omstandigheden gewijzigd en later in het ontwerpproces hebben we samen met opdrachtgever en huurder een gewijzigd plan uitgewerkt. Inmiddels is de renovatie van de vloer uitgevoerd en is  de kerk weer toegankelijk voor onder andere tentoonstellingen.